Op maandag 3 februari besprak Eurocommissaris Margrethe Vestager de toekomst van de digitalisering tijdens een symposium in de Tweede Kamer. Op uitnodiging van Kathalijne Buitenweg, voorzitter van de tijdelijke commissie Digitale toekomst, gaf Vestager een doorkijkje naar de agenda van de Europese Commissie op het gebied van data. Kern van haar betoog: ‘Zelfs de grootste experts weten niet precies hoe technologie onze levens gaat veranderen. Tegelijkertijd zitten wij zelf aan de knoppen en kunnen wij zelf bepalen hoe wij willen dat onze technologie eruit komt te zien. Uitgangspunt daarbij is dat het past bij onze normen en waarden. We zijn allemaal gelijk, wij hebben dezelfde rechten en plichten en hebben een gelijke stem.’
Force for good
Volgens Vestager kan technologie en de daaruit voortkomende digitalisering een bedreiging vormen voor het democratische fundament waar Europa de afgelopen 70 jaar aan heeft gebouwd. ‘Er bestaat wel degelijk een risico dat we een maatschappij creëren van gebruikers en degenen die er voordeel/baat bij hebben. We zien de tekenen al: bedrijven die vrijgesteld worden van belastingen en bedrijven die het niet zo nauw nemen met arbeidersrechten. Samen kunnen we ervoor zorgen dat onze Europese maatschappij door de inzet van technologie floreert, dat we een ‘force for good’ creëren’.
Digitale strategie onderdeel van green deal
Vervolgens beantwoordde Vestager vragen uit de zaal. Op de vraag wat EU van bedrijven verwacht, gaf Vestager aan dat ‘technologie moet bijdragen aan de samenleving die we met z’n allen nastreven: schone steden, gezonde mensen. De EU moet ondernemingen in staat stellen en waar mogelijk begeleiden bij het bouwen aan technologie: de zogeheten digitale waarde creatie. Vestager denkt bijvoorbeeld aan geïntegreerde elektriciteitsnetwerken, maar ook aan de inzet agrarische machines om zo het gebruik van pesticides terug te dringen. Daarom maakt de digitale strategie van Vestager ook onderdeel uit van de EU green deal.
Ethisch kader
Maar dat kan volgens Vestager niet zonder een helder ethisch kader. De bescherming van EU-burgers moet online net zo goed zijn als offline. Zeker wat betreft het gebruik van artificial intelligence (AI). “Hoe slim we ook zijn, je hebt geen zicht op hoe bedrijven data gebruiken en hoe ze deze toepassen. We verbinden meer en meer, maar zijn daardoor ook kwetsbaarder. We moeten overeenstemming vinden over de wijze van analyseren, alleen dan kunnen we komen tot een EU-benadering waarbij de mens voorop staat. Europa is the place to go! Investeer in AI, maar zorg dat de burger dan ook weet wat en hoe dit gereguleerd is, dan ben je in de driver seat.” Daarom wil Europa inzetten op ‘ecosystem of excellence’ (onderzoek) en ‘ecosystem of trust’ (vertrouwen van klanten door goede regulering).
Tegelijkertijd benadrukt Vestager dat bedrijven moeten kunnen samenwerken. Ze zitten vaak op een berg aan data, maar delen het niet. Ze noemt een voorbeeld: ‘Wij hebben het beste satellietprogramma ter wereld om bijvoorbeeld stormen te voorspellen. Die data moet breed beschikbaar zij, ook voor kleinere bedrijven.’
Commissie Digitale toekomst
Omdat digitalisering grote gevolgen heeft voor de samenleving, is het van belang dat het parlement kaders geeft, ontwikkelingen stimuleert en grenzen stelt, aldus Buitenweg. Om dat te kunnen doen wil de Kamer zichzelf zo goed mogelijk organiseren. De tijdelijke commissie Digitale toekomst presenteert in april 2020 haar eindrapport.