Maar eerst wat duiding in cijfers, want het Centraal Planbureau (CPB) waarschuwde deze zomer dat, ondanks een kleine koopkrachtstijging van 2%, de armoede in 2024 toeneemt tot 5,7% van de Nederlandse bevolking. Want ondanks dat de energieprijzen weer zijn gedaald, lopen de prijzen in de supermarkt, bij de kapper en in het café op. Dat heeft invloed op de bestedingsruimte die bij een groeiende groep Nederlanders kleiner wordt.
Groeiende onzekerheid over financiële toekomst
Daarnaast blijkt uit het CBS-onderzoek ‘Sociale samenhang en welzijn’ dat 29% van de volwassenen zich in 2022 veel zorgen maakte over hun financiële toekomst. Dat is de eerste stijging sinds het begin van de meting in 2013. En kijk je naar leeftijdscategorieën, dan maken jongeren zich voornamelijk zorgen. De categorie 18-25 jaar laat een toename zien van 28,9% in 2021 naar 35,6% in 2022. En in de categorie 25-35 jaar gaat het om een stijging van 25,1% naar 33,9%. 
“Die stijging herkennen we bij NSR”, vertelt De Jong. “Onze partners, zoals zorgverzekeraars, zien ook een toename van betalingsachterstanden onder die groep Nederlanders. Dat is misschien ook niet zo gek, want de zorgverzekeringspremie is vanaf je 18e vaak een grote kostenpost. Maar denk ook aan de impact van sociale media waar jongeren veel druk kunnen ervaren om mooie, dure spullen te kopen om erbij te horen. En het gevoel van bestedingsruimte door buy now, pay later-services.”
Onwetendheid, angst en schaamte
De Jong merkt op dat er tegelijkertijd ook sprake is van onwetendheid, angst en soms schaamte als het om financiën gaat. “Zo weten we dat 25% van de jongeren geen zorgtoeslag aanvraagt, terwijl ze daar wel recht op hebben. Misschien doen ze het niet uit angst voor fouten en de kans dat ze het achteraf moeten terugbetalen. Schaamte relateer ik aan het feit dat we er in onze maatschappij nog vaak vanuit gaan dat iedereen het financiële systeem snapt. En dat je je eigen boontjes moet kunnen doppen.” Maar dat is volgens haar niet zo vanzelfsprekend, omdat het (digitale) systeem voor veel mensen ingewikkeld is.
“En dan is er ook nog eens een taboe op geldzorgen. Het blijkt dat mensen met financiële problemen pas na 5 jaar bij de juiste hulp terecht komen. De schulden zijn dan opgelopen tot gemiddeld 40.000 euro en er zijn ongeveer 15 schuldeisers in beeld. Als je je dat realiseert, zie ik jongeren als een belangrijke groep kwetsbaren. Want, kijkende naar de huidige stijging van geldzorgen onder jongeren, wat staat ons dan over een jaar of 5 te wachten?”
Glijdende schaal
Op basis van haar ervaring bij financieel beheer in de verzekeringssector, haar werk als coach en bij NSR weet ze dat mensen met geldzorgen vaak stress ervaren. “Door stress ben je er vaker niet bij met je hoofd. Dat maakt de kans op fouten, een ongeluk(je), onverstandige keuzes en een ongezonde leefstijl groter. En van het één komt het ander. Want door groeiende problemen, kan je bijvoorbeeld je verzekeringen niet meer betalen, zeg je verzekeringen op of kies je voor minimale dekking. En als er dan iets misgaat, word je nog kwetsbaarder en beland je op een glijdende schaal.”
Helaas is het volgens De Jong nog steeds niet makkelijk om mensen in te laten zien dat ze geldzorgen of financiële problemen hebben. Want praten over geld is nog steeds taboe. Mensen willen graag onafhankelijk zijn, hun problemen zelf oplossen en schamen zich als het niet goed gaat. Maar daardoor kan een keer je rekening niet betalen, uitgroeien tot meer zorgen en oplopende schulden.
Praten over geldzorgen normaliseren
Op de vraag wat verzekeraars kunnen doen om bij te dragen aan een financieel gezond Nederland, heeft ze een duidelijk antwoord. “Verzekeraars kunnen geldzorgen of financiële problemen van klanten niet oplossen. Wat ze wel kunnen doen, zijn zorgen en problemen zo vroeg mogelijk signaleren en klanten informeren over beschikbare hulp. En die signalen zijn er, want de achterstand op schadeverzekeringen blijkt bijvoorbeeld een goede voorspeller te zijn voor geldproblemen. Waarom? Omdat de premies voor een inboedel, opstal of AVP relatief laag zijn. Als je dat niet meer kan betalen, is dat een teken aan de wand.”
“Verder zou ik graag zien dat medewerkers die contact hebben met klanten, geldzorgen nog meer bespreekbaar durven en kunnen maken. Want waarom is het normaal om te vertellen dat je met een gebroken arm naar de dokter gaat en is het een taboe om te praten over geldzorgen? Maar ook andersom: iemand met een arm in het gips vragen we heel gemakkelijk hoe het gaat, terwijl we vragen naar geld(zorgen) zelf vaak ook ingewikkeld vinden. Ik hoop dat we samen vragen om hulp én het aanbieden van hulp bij geldzorgen gaan normaliseren.”
Over NSR
De NSR (Nederlandse Schuldhulproute) werkt aan een financieel gezond Nederland. Samen met toeleiders als bedrijven, werkgevers en woningcorporaties leidt deze stichting mensen met mogelijke zorgen over geld naar het platform Geldfit. Doordat ze samen, publiek en privaat, alle mensen met zorgen of vragen over geld wijzen op Geldfit, ontstaat er één duidelijk beginpunt om weer grip te krijgen op geld.