Groen is wetenschappelijk medewerker bij het Nibud, een nationaal instituut dat informeert en adviseert over geldzaken. Daarnaast is ze ook moeder, van twee jongvolwassenen. “Mijn kinderen zijn net achttien geworden. Ik zag alles nu ineens door hun ogen en moest bijvoorbeeld keer op keer uitleggen dat je zorgtoeslag krijgt en zorgpremie zelf moet betalen. In de praktijk blijkt dat we het zoveel ingewikkelder maken dan nodig is. En bovendien zijn onze systemen vaak erg onoverzichtelijk. We hebben het veel te ingewikkeld gemaakt.”
Ook een gastles geven?
De Week van het geld vindt dit jaar plaats van 11 tot en met 15 maart. In die week kun je een gastles geven, maar op het mbo kan dat het hele jaar door. Wil jij meer informatie? Mail dan naar weekvanhetgeld@verzekeraars.nl.
Financieel zelfstandig
Achttien jaar worden, betekent in ons land dat je financieel zelfstandig bent. Je moet bijvoorbeeld een eigen zorgverzekering afsluiten. Het is vaak een cruciaal moment voor jong-volwassenen, want Groen ziet geregeld dat het behoorlijk mis kan gaan. “Bijna de helft van alle jongeren (tot 24 jaar) heeft moeite met rondkomen. En in de afgelopen vijf jaar is het aantal jongeren met schulden met maar liefst zeventig procent toegenomen.”
Uit eigen onderzoek weet ze dat vooral studenten van mbo1- en mbo2-niveau kwetsbaar zijn. “In ons mbo-onderzoek zien we dat deze studenten minder zorgtoeslag en minder basisbeurzen aanvragen, terwijl die basisbeurs voor mbo'ers een gift is. Ze laten met andere woorden geld liggen.”
Geld uitgeven
Als moeder ziet Groen ook bijna dagelijks hoe makkelijk het is om geld uit te geven. Alsof de duvel ermee speelt, gaat tijdens ons Teams-gesprek de bel. Ze verontschuldigt zich en als ze na een minuut weer terug is, is haar blik veelzeggend. Er is een pakketje bezorgd voor haar dochter. “Dat is dus wat ik bedoel", zegt ze met een knipoog. “De hele marketing is erop gericht om te kopen en te bestellen. Of het nou gaat om aanbiedingen op TikTok of op Instagram, jongeren worden aan alle kanten verleid. En, niet onbelangrijk, al hun vrienden en vriendinnen doen het ook.”
Annette Groen: "De hele marketing is erop gericht om te kopen en te bestellen"
Andere wereld
Ze vertelt het meer als een feit dan als een mening. “Het is simpelweg de wereld waarin zij opgroeien. Wij moeten daarmee leren dealen en onze voorlichting daarop aanpassen.”
Volgens Groen vraagt elke tijd om een andere aanpak. “Mijn ouders leerden mij om goed met mijn geld om te gaan door het niet rond te laten slingeren of los in mijn zak te stoppen. Nu moet ik mijn kinderen leren om zorgvuldig met hun telefoon en pinpas te zijn en op te letten voor oplichting. Zo kwamen we, toen we de zorgtoeslag aanvroegen, bij een of ander vaag bedrijf uit dat er exact hetzelfde uitziet als de overheid. Als je even niet oplet, stink je er zo in.”
Permanente educatie
Meer aandacht voor financiële educatie is en blijft daarom hard nodig, meent Groen. Het Nibud pleit al sinds jaar en dag voor drie belangrijke veranderingen:
- Structurele educatie
- Minder complexe systemen
- Bevordering van de financiële redzaamheid
Met name die eerste, structurele educatie, is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat jongeren op hun 18e ook echt financieel redzaam zijn, vindt Groen. Het Nibud heeft leerdoelen voor verschillende leeftijden ontwikkeld, die dit najaar nog zijn geactualiseerd: 6 tot en met 8 jaar, 9 tot en met 11, 12 tot en met 14 en 15 tot en met 17 jaar.
Deze leerdoelen worden gratis ter beschikking gesteld aan docenten die financiële educatie hoog in het vaandel hebben staan. “Wij vinden dat scholen meer aandacht aan geld moeten besteden, maar realiseren ons tegelijkertijd dat ze al van alles en nog wat moeten. Daarom moet het makkelijk toepasbaar zijn, zodat financiële educatie zo in een les kan worden ingepast.”
"Financiële educatie moet één groot geheel zijn waaraan iedereen zijn of haar steentje kan bijdragen"
Rol voor iedereen
Dat gemak voor de docent is een van de redenen waarom het Nibud pleit voor financiële educatie die structureel deel uitmaakt van het onderwijscurriculum. “Maar de school is slechts één knop waar we aan kunnen draaien. De ouders zijn ook een knop. En de financiële sector met onder meer de gastlessen die tijdens en na de Week van het geld worden gegeven.”
Volgens Groen hebben we allemaal een rol. De hele maatschappij. Financiële educatie moet in haar ogen één groot geheel zijn waaraan iedereen zijn of haar steentje kan bijdragen. “Keer op keer blijkt uit onderzoek dat financiële educatie helpt. Ik heb helaas niet één pasklaar antwoord hoe we dat het beste kunnen doen, maar duidelijk is wel dat we het gesprek over geld moeten blijven voeren. Thuis, op school, bij verzekeraars. Ook wij blijven onderzoeken en signaleren. Hoe vaker we het namelijk over goed omgaan met geld hebben, des te beter het is en des te minder jongeren in de schulden komen.”
De Week van het geld Awards
Tijdens de Week van het geld (11-15 maart) vindt dit jaar een primeur plaats. Voor de eerste keer worden er Awards uitgereikt voor het beste idee van Nederland. Leerlingen van het voortgezet onderwijs en mbo-studenten strijden met elkaar wie de beste jongerencampagne heeft bedacht.
De winnaars worden op vrijdag 15 maart in de Beurs van Berlage bekendgemaakt. Het belooft een spectaculaire show te worden, met optredens van Numidia (bekend van Beste Zangers en het Perfecte Plaatje), Delany (bekend van haar grote hit Fake love) en het rapduo DubbelZ. De optredens worden afgewisseld met korte, vlammende pitches waarin de leerlingen en studenten hun ideeën toelichten.
Meer weten? Kijk op de website van de Week van het geld.